Ruim 20 jaar Eredienstendecreet

Voor de cases ter illustratie deden we een gerichte greep uit verschillende bestuursniveaus. De eerste insteek is provinciaal. Gewezen gemeentesecretaris Eric Vermeiren, adviseur erediensten Provincie Antwerpen, schetst een kristalhelder beeld van de verschillende rollen van de provincie. In hoeverre is de provincie een financierende overheid? Hoe gaat ze om met de rooms-katholieke kathedrale kerkfabrieken, de orthodoxe en de islamitische erediensten en met de niet-confessionele levensgemeenschap(pen)? Wat omvat de adviserende opdracht? Met een knipoog naar de toekomst evalueert de auteur de huidige provinciale bevoegdheid.

In de tweede case onderzoekt Bart Vercauteren, bisschoppelijk afgevaardigde dienst kerkfabrieken Bisdom Brugge, welke opportuniteiten het overleg tussen de gemeente en het centraal kerkbestuur inhoudt voor beide partijen. De auteur gaat in op het overleg omtrent de financiering, het beheer en de ontsluiting van de kerkgebouwen. Wat de “gebouwen van de eredienst” betreft, pleit hij voor een brede visie met valorisatie en met specifieke aandacht voor neven- en herbestemmingen.

Voor de derde case trekken we naar Genk. Jessie Vandenheuvel, diensthoofd diversiteit en gelijke kansen, en Ahmet Arkan, verbindingsambtenaar, bieden een overzicht van een breed opgevatte interreligieuze dialoog en dit vanuit een bewuste multiculturele benadering. Hoe verlopen de contacten met de bijzonder uiteenlopende erediensten? Hoe werd het vertrouwen gewonnen door ook socioculturele verenigingen en koepelorganisaties te betrekken? En welke ondersteuning – financiële en andere – biedt Stad Genk?

In de vierde en laatste case gaat Bart Van Dooren, afdelingshoofd Agentschap Binnenlands Bestuur, in op een aantal concrete verplichtingen van de gemeenten ten opzichte van de kerkfabrieken. De auteur verwijst naar de bijdragen in de exploitatietekorten en voor investeringen, en beklemtoont het belang van onderhandelingen over het aanwenden van de reserves van de kerkfabriek. Hij analyseert ook de verplichtingen van de gemeente tegenover de bedienaar van de eredienst en diept de complexe problematiek van de woonstvergoeding uit.

De trekker van het nummer, William Vancleynenbreugel, besluit het thema met een kritische reflectie over het financieringsmodel. Hij vergelijkt het Vlaamse model met binnen- en buitenlandse voorbeelden. Ook werpt hij een kritische blik op de huidige bevoegdheidsverdeling tussen de openbare besturen en houdt hij tezelfdertijd een pleidooi voor meer inspanningen van de eredienstbesturen omtrent hun patrimonium, o.a. via een strategisch vastgoedplan.

Na het thema schakelen we naar de gebruikelijke Impulsrubrieken: ABB, V-ICT-OR en In dialoog. Nu de gemeente- en OCMW-raden zijn geïnstalleerd en in overleg gaan met alle relevante actoren voor het lokale beleid, is het tijd om het verkiezingsfeuilleton af te sluiten. Dat doen we met een blik op een item dat in het begin van de legislatuur extra aandacht vraagt, namelijk de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Team Schaal en Bestuurskracht (ABB) schetst hoe en waarom het klassieke goedkeuringstoezicht van de Vlaamse Regering over de oprichting en statutenwijzigingen van samenwerkingsverbanden wordt vervangen door een voorafgaande adviesverplichting. Er wordt ook gewezen op het belang van een versterkte opvolging van verzelfstandiging en samenwerkingsverbanden door het lokaal bestuur.

In de ICT-wereld is niets de algemeen directeurs vreemd, ook AI niet. Eddy Van der Stock, voorzitter V-ICT-OR, is ervan overtuigd dat ook voor lokale besturen AI een hefboom kan zijn voor meer efficiëntie en meer effectiviteit. Welke moderne AI-technologieën zijn nu al bruikbaar, wat zijn mogelijke concrete toepassingen en wat zijn de aandachtspunten voor het gemeentelijk management? Het gegeven wordt verkend in een eerste van twee bijdragen omtrent deze relevante materie – in de volgende Impuls diepen we dit verder uit.

Naar goede traditie ronden we af met ‘In dialoog’. Luc Vrijdaghs, algemeen directeur Stad Beringen, onderwerpt François Mylle, algemeen directeur Stad Geel, aan een vriendschappelijk spervuur van uiteenlopende vragen. Wat zijn de evoluties in het ambt? Hoe pakt Geel de meerjarenplanning en de war on talent aan? Wat betekent zinvol innoveren in een administratie? En uiteraard: wat is zo typisch aan de eigen werking en filosofie van de Barmhartige Stede?

Hebben bijgedragen aan dit nummer

Jean Pierre Van Speybroeck (Hoofdredacteur – Impuls) | Jonathan Bernaerts (Docent – Rechtenfaculteit, Universiteit Antwerpen) | Dirk Vanheule (Gewoon hoogleraar – Rechtenfaculteit, Universiteit Antwerpen) | Adriaan Overbeeke (Universitair docent – senior onderzoeker, Vrije Universiteit Amsterdam & Universiteit Antwerpen) | Eric Vermeiren (Medewerker – Provincie Antwerpen) | Bart Vercauteren (Bisschoppelijk afgevaardigde – Dienst kerkfabrieken, Bisdom Brugge) | Jessie Vandenheuvel (Diensthoofd diversiteit en gelijke kansen – Stad Genk) | Ahmet Arkan (Verbindingsmedewerker – Stad Genk) | Bart Van Dooren (Afdelingshoofd – Agentschap Binnenlands Bestuur) | William Vancleynenbreugel (Algemeen directeur – Gemeente Lanaken) | Eddy Van der Stock (Voorzitter – V-ICT-OR) | Luc Vrijdaghs (Algemeen directeur – Stad Beringen) | Francois Mylle (Algemeen directeur – Stad Geel)